Brancheverenigingen, dit is hét moment om in actie te komen
“Pak je rol in een veranderend duurzaamheidslandschap en help je sector vooruit”
Als branchevereniging heb je de kans om je sector te versnellen door bedrijven te verbinden en kennis te bundelen. Toch blijft die rol vaak onbenut, zien we. We horen steeds dezelfde vragen van bedrijven binnen een sector: Hoe gaan we om met nieuwe wetgeving? Waar beginnen we met verduurzaming? Hoe pakken andere bedrijven dit aan? Vragen waarbij brancheverenigingen juist het verschil kunnen maken. Zeker nu met de EU Omnibus de richtlijnen verschuiven en bedrijven duidelijkheid zoeken. Hoog tijd dus voor een reality check met senior consultant Louise Terpstra: waarom zou je als branchevereniging nog wachten?
Louise, waarom juist nú je rol pakken als branchevereniging?
Dit is hét moment voor brancheverenigingen om in actie te komen. Sterker nog: in tijden van geopolitieke onrust en een verschuivende EU-koers is dat harder nodig dan ooit. Bedrijven zoeken duidelijkheid, en brancheverenigingen kunnen daarin een belangrijke rol spelen. Door je leden te ondersteunen, kennis te delen en samenwerking te stimuleren, help je hen de juiste stappen te zetten in een veranderend beleidslandschap. En door de brug te slaan tussen bedrijven en de overheid op het gebied van duurzaamheid, zorg je voor richting en versnelling binnen de sector.
Maar is dat niet de verantwoordelijkheid van bedrijven zelf?
Natuurlijk hebben bedrijven hun eigen verantwoordelijkheid, maar waarom zou je het alleen doen als je samen sneller vooruitkomt? Denk aan duurzaamheidsrapportage (zoals voor CSRD) en ESG-dataverzameling: bedrijven moeten allemaal data verzamelen, rapporteren en hun stakeholders betrekken voor onder andere het uitvoeren van de dubbele materialiteitsanalyse – en vaak gaat het om dezelfde ketenpartners, zoals leveranciers. Waarom zou je die als branche niet gezamenlijk benaderen? Dat bespaart tijd, geld én energie – voor zowel de bedrijven die de informatie nodig hebben als de partijen die deze moeten aanleveren.
Maar behalve kosteneffectief, is samenwerking ook strategisch gezien slim: het zorgt voor een eenduidig verhaal richting accountants over de interpretatie van bepaalde vraagstukken, het creëert een gelijk speelveld en het versterkt de positie van bedrijven binnen de markt.
Met de Omnibus en de Clean Industrial Deal (CID) wordt duidelijk dat de EU nog meer inzet op het meetbaar maken van bijvoorbeeld circulariteit. Data verzamelen blijft dus cruciaal, ook voor bedrijven die buiten de nieuwe CSRD-scope vallen.
“Dat bespaart tijd, geld én energie – voor zowel de bedrijven die de informatie nodig hebben als de partijen die deze moeten aanleveren.”
En zien we brancheverenigingen hier al in bewegen?
Nou, met een paar sterke voorbeelden daargelaten: er valt nog veel te winnen. Veel brancheverenigingen zijn nog zoekende. Ze bellen ons of hun eigen leden met vragen als: “Moeten wij hier iets mee?” Het antwoord is simpel: ja, dat moet je. Niet alleen omdat je leden daarop rekenen, maar ook omdat je als branchevereniging de kracht hebt om impact te maken op sectorschaal en de transitie te versnellen.
Door actief aan de slag te gaan met duurzaamheid en wetgeving, krijg je inzicht in hoe je sector ervoor staat. Je kunt benchmarks opstellen, uitdagingen zichtbaar maken en successen delen. Dit biedt een enorme kans om je sector als koploper te positioneren.
Daarnaast heb je als branchevereniging ook op het gebied van duurzaamheid een sleutelrol in de belangenbehartiging richting de overheid. Je kunt ervoor zorgen dat wetgeving beter aansluit op de praktijk, onrealistische eisen worden voorkomen en er ruimte is voor financiële ondersteuning, zoals subsidies of belastingvoordelen. Waardevol voor je leden, maar ook richting beleidsmakers en de markt.
Je zegt: ‘omdat je leden erop rekenen.’ Wat mogen leden dan precies verwachten van hun branchevereniging?
Als lid van een branchevereniging mag je verwachten dat er iets voor je wordt geregeld op de thema’s die ertoe doen – en duurzaamheid is daar absoluut één van. Dat betekent dat je branchevereniging:
- Kennis deelt over wetgeving en hoe je die toepast in de praktijk (kennisplatform).
- Belangen behartigt bij de overheid, zodat wetgeving aansluit op de realiteit en ruimte biedt voor haalbare oplossingen (krachtige gesprekspartner namens de sector).
- Samenwerking faciliteert tussen bedrijven, zodat niet ieder bedrijf het wiel opnieuw hoeft uit te vinden (efficiëntie).
Natuurlijk spelen er binnen een branchevereniging meer thema’s dan duurzaamheid, zoals innovatie en marktontwikkeling. Maar duurzaamheid en bijbehorende wetgeving mogen niet onderaan de stapel belanden. Dit zijn dé vraagstukken van nu, met directe impact op bedrijven.
Hoe blijf je als branchevereniging zelf dan bij in een beleidslandschap dat zo razendsnel verandert?
We begrijpen dat dit niet altijd eenvoudig is. Veel brancheverenigingen hebben niet alle kennis in huis en missen soms de tijd en middelen om bovenop alle ontwikkelingen te zitten. Dat is logisch: zelfs wij als vakexperts moeten continu bijhouden wat er verandert, want de ontwikkelingen gaan razendsnel. Daarom is het voor brancheverenigingen waardevol om samen te werken met externe adviseurs of kennispartijen. Zij helpen het overzicht te houden, brengen actuele kennis in en maken de juiste vertaalslag naar de sector.
En er zijn dus voorbeelden van brancheverenigingen die hun rol al pakken?
Zeker. Techniek Nederland pakt hun rol breed op met werkgroepen, kennisdeling over CSRD en de ontwikkeling van duurzaamheidslabels. Samen met ons helpen ze hun leden concreet op weg en zorgen ze voor versnelling binnen de sector. Dat wordt zichtbaar gewaardeerd door bedrijven.
Daarnaast pakken ze ook themaspecifiek door, zoals met het Brancheplan Verpakkingen. Dit plan bracht meer dan 70 partijen samen om circulaire doelen te realiseren. Techniek Nederland faciliteerde de samenwerking, en wij hielpen bij het ontwikkelen van concrete tools die hielpen om verpakkingen te verminderen en te verduurzamen. Het bracht bedrijven in beweging en zorgde ervoor dat verduurzaming in de sector werd versneld.
Op dit moment zijn we bezig met een tweede specifiek brancheplan voor Techniek Nederland, voor de elektrotechnische sector. Ook andere brancheverenigingen zijn actief. Bij Koninklijke Hibin gaven we informatiesessies over de CSRD en voor NVM verzorgden we een webinar en ontwikkelden we een informatiepakket.
Tegelijkertijd zien we nog veel onbenutte potentie. Zo barsten de voedsel- en landbouwsector van de kansen om gezamenlijk actie te ondernemen door bijvoorbeeld kennis te delen rondom klimaatrisico-analyses in de keten, EUDR wetgeving of het gezamenlijk werken aan de verpakkingsreductie. En juist dat prikkelt ons. We staan te popelen om met deze branches aan de slag te gaan, de boel in beweging te krijgen en samen concrete stappen te zetten richting verduurzaming. Het is een kwestie van identificeren waar de behoefte ligt bij de leden, en hierop inspelen.
“Het is een kwesite van identificeren waar de behoefte ligt bij leden, en hierop inspelen.”
Hoe kunnen jullie brancheverenigingen ondersteunen om die potentie te benutten?
Wij slaan de brug tussen ambitie en actie. Dat doen we op verschillende manieren:
- Inzicht in wetgeving: Met onze EU-beleidsmonitor houden we brancheverenigingen up-to-date over relevante wet- en regelgeving, zodat ze proactief kunnen inspelen op veranderingen.
- Kennisdeling: We organiseren webinars, kennissessies en ontwikkelen informatiepakketten over wetgeving zoals de CSRD en andere duurzaamheidsthema’s.
- Samenwerking faciliteren: We brengen bedrijven binnen een sector samen in werkgroepen, begeleiden stakeholderdialogen en ondersteunen bij gezamenlijke analyses zoals de dubbele materialiteitsanalyse.
Wat levert dit op voor de leden van de branchevereniging?
Vooral mkb-bedrijven die vaak tijd en middelen missen om duurzaamheidsvraagstukken zelfstandig aan te pakken, profiteren hier enorm van. Ze krijgen ondersteuning en kennis die ze anders moeilijk zou bereiken. Grote bedrijven kunnen juist de rol van koploper vervullen: zij delen hun ervaringen, inspireren anderen en helpen de sector als geheel vooruit. Duurzaamheid overstijgt concurrentie, zeg ik altijd. Want als je samenwerkt ontstaat er een krachtig netwerk waarin bedrijven van alle groottes elkaar versterken.
Dus, wat is de boodschap aan brancheverenigingen?
Wacht niet langer. Door een actievere rol te spelen, versnél je de duurzame transitie in je sector. Dus pak je rol, deel kennis, faciliteer samenwerking en maak het verschil.
En bedrijven?
Blijf niet afwachten. Trek zelf aan de bel bij je branchevereniging, geef aan waar je behoefte aan hebt en zoek de samenwerking op. Samen kom je verder.
Klaar om als branchevereniging je rol te pakken? Laten we samen kijken hoe we jouw sector in beweging krijgen. Louise staat klaar!
Louise Terpstra
Ziet kansen in complexe organisatieprocessen en stakeholderdynamieken en benut deze met een strategische aanpak.
Link met Louise
